Aile ve Evlilik Terapisi

Modern çağ ile birlikte bireycilik fikri hızla gelişti ve kabul gördü. Bu bireycilik fikri evlilik ilişkilerine de yansıdı. Bu bütünüyle olumsuz bir gelişme olmamakla birlikte, beklentilerin  değişmesinin evlilik sorunlarında bir artışa neden olduğu da göz ardı edilemez. Bütün çabalarınıza rağmen halledemediğiniz sizi ve eşinizi rahatsız eden sorunlarınız varsa ve alarm zilleri çalıyorsa evlilik terapisinin zamanı gelmiş demektir. Sorunlar tamamen kronikleşmeden, ailedeki sevgi ve saygı tamamen ortadan kalkmadan, eşler birbirleri ve evlilikleri üzerindeki motivasyonlarını tamamen yitirmeden erken dönemdeki önleyici terapiler, ileri aşamalarda yapılan eş terapilerinden daha olumlu sonuçlar vermektedir.

Evliliklerinde uyum ve iletişim sorunu yaşayan çiftler, konuyu aralarında halledemediğinde, iletişimin dilini bilen uzmanlar devreye girmelidir. Çoğu zaman çiftler sorunları tek başlarına çözmeye çalışır, hatta çalışmalıdır ancak başarılamadığında çaresizlik hissedilir. Evlilik ve aile terapileri, eşlerin bütün çabalarına rağmen çözüme kavuşturamadıkları sorunlarını ortadan kaldırma veya onarma amacı taşır.

Sorunlar çiftlerin gündemine oturduğunda, ilk etapta evlilik sorunlarını ailelere ve yakın arkadaşlara anlatma eğilimi ortaya çıkar. Sorunları eşlerin ailelerine anlatması, sorunun daha da büyümesine hatta bazı durumlarda kronikleşmesine neden olur. Artık sorun, çift sorunu olmaktan çıkmış ve iki geniş ailenin sorunu haline gelmiştir. Bu aşamada ya da daha iyisi bunlar olmadan önce, çiftlerin bir evlilik terapistine başvurması ve onun rehberliğinde yürümesi daha sağlıklı yoldur.

Evliliklerde bir sorun ortaya çıktığında genelde bu sorundan en çok etkilenen birey tedaviye gider. Bu konuda talep ülkemizde ve dünyada genelde kadınlardan gelmektedir. Maalesef erkek egemen toplumlarda, erkeğin özel hayatını bir başkasıyla paylaşması bir zayıflık olarak algılanmakta ve son noktaya kadar profesyonel destek konusunda erkekler yükü kadınlara bırakmaktadırlar.

Sorunları tek yönlü gören ve madalyonun öbür yüzüne kör olan çiftler aile-evlilik terapistine başvurarak ilişkilerini, ilişki içindeki rollerini, sorunun oluşum ve çözümündeki kendi katkılarını daha net olarak görme fırsatı yakalayabilirler. Aile ve evlilik terapisti sizi ve ilişkinizi tarafsız olarak görebilir, madalyonun görmediğiniz öbür yüzünü gösterebilir ve sizin de tarafsız bir biçimde görmenizi sağlayabilir. 

Evlilikte ortaya çıkan çatışmalar uzun süre devam ettiğinde kişilerde duygusal, sosyal sorunlara neden olur. İlişkide sorun ortaya çıktığında, dahası ilişki hastalandığında, odaklanılan yer daha çok kişinin kendileri değil, ortadaki hasta alandır. Çiftler genellikle o hasta, onu tedavi et beklentisiyle veya talebiyle terapiste başvurur ancak, bu beklenti çoğunlukla gerçekçi değildir. Terapi eşlere, evlilikte olan sorunların çiftlerden birinin sorunu değil, çiftin ortaklaşa sorunu olduğu ve çözüm için her ikisinin de çabalamasına gereksinim olduğu konusunda çifte ışık tutabilir. Aile ve evlilik sorunlarında,  çoğu zaman bireyin tek olarak tedavisi  yeterli sonuç vermez ancak bu sırada ya da ayrı biçimde bireysel sorunlar da ele alınır.

İki kişi arasındaki çift ilişkisi canlıdır ve ona gereken önem verilmelidir. Çift terapisinde evlilik ilişkisi yapısal ve içerik olarak iyice incelenir. Çift terapisinde çiftin nasıl tanıştıkları ve nasıl evlendiklerinden başlayarak ilişkinin kısa bir geçmişi, ilişkilerinin onları memnun etmeyen tarafları ile memnun eden tarafları, etkileşim kalıpları, evlilik hayalleri, evlilikten beklentileri bugünkü evlilik sorunlarının ne olduğu incelenir ve çözüm yoluna gidilir.

Evlilik problemleri karmaşıktır. Bazen kişinin bireysel dinamiklerinden, bazen evlilik beklentilerinin uyuşmamasından,  bazen eşlerden birinin ya da her ikisinin arzu ve ihtiyaçlarının karşılanmamasından, bazen kendi aile yaşam deneyimlerinden,  aile yaşam krizlerinden kaynaklanabilir.

Tahterevallide sallanmak ancak hareket  halindeysek inip çıkıyorsak keyif verir. Eğer ağırlıklar arasında dengesizlik fazlaysa, biri hep yukarıda diğeri de aşağıda kalıyorsa artık oyun oynamanın anlamı kalmaz ve oyun kendiliğinden biter. Bir ilişkide eşler kendilerinin duygusal olarak beslenmesine gereksinim duyar. Kısacası bir ilişkide her iki eş zaman zaman karşı tarafı etkiyebildiği hissine sahip olmak ister. Bir taraf sürekli diğerini taşıyorsa yorulmak kaçınılmazdır ve başlangıçta eğlenceli olan yük, bir süre sonra taşınamaz hale gelir

Bir aile terapisti eşlerin sorunları nasıl algıladığını, eşlerden birinin diğerine hangi duygu ve düşüncelerle tepki verdiğini analiz ederek, iki eşe de bu konuda bilgi verir. Bu konuda bilgi saklamamak esastır. Terapi süreci boyunca, tarafların birinin davranışlarını ve bu davranışların karşı taraf üzerindeki etkilerini anlamalarına yardımcı olunur. Sonuçta, her ikisinin de ilişki içinde anlaşılmasında, sevilip-sayıldığını hissetmelerinde, daha uygun tutum ve davranış geliştirmelerinde onlara rehberlik edilir.

Evlilik terapisi ya da çift terapisi çiftin birbiriyle olan etkileşimleri sonucu ortaya çıkan evlilik problemlerinde uygulanır. Aile terapisi ile anne baba ve çocuklarında ya da diğer aile üyelerinde dahil olduğu aile üyeleri etkileşimi sonucu ortaya çıkan problemler karşısında uygulanır. Aile ve evlilik terapisi gerektiren sorunların en başında; çocuk yetiştirmedeki anlaşmazlıklar, bireylerin aile içindeki sorumluluklarıyla ilgili anlaşmazlıklar, eşlerin birbirlerinin ebeveynleriyle ilgili anlaşmazlıklar, cinsel yaşamlarındaki uyumsuzluklar, maddi- ekonomik sorunlar, aile içi şiddet ve sadakatsizlik gelmektedir. Aile terapileriyle eş terapileri aralarında bir çok karmaşık ortak yapıyı içermekle birlikte, birbirlerinden ayrı tutmak gerekir. Çocuklar eş terapilerinde yer almazlar. Eş terapisinde eşlerin birebir aralarındaki bireysel sorunlar , aile terapisinde ise aile içindeki sorunlar ele alınır.

Boşanma aşamasında eşlere verilen psikiyatrik- psikolojik destek eş terapisi olmayıp boşanmadan sonra çocuklarla kurulacak ilişkinin planlanması, çiftin karıkoca fonksiyonu ile anne-baba olarak ebeveyn fonksiyonlarının  ayrımının ve düzenlenmesinin sağlanmasıdır.